Het 'stenen testament'

Wanneer een van de partners overlijdt, komt er vaak veel op de langstlevende af. Niet alleen emotioneel, maar ook praktisch en financieel. Eén van de meest voorkomende misverstanden is dat een langstlevende testament automatisch betekent dat er geen erfbelasting hoeft te worden betaald. Helaas is dat niet altijd het geval.

Een schrijnend voorbeeld

In het televisieprogramma Radar zag ik ooit een verhaal van een man voorbijkomen die net zijn vrouw was verloren. Alles was goed geregeld, dacht hij: er lag een langstlevende testament en hij erfde hun gezamenlijke bezit. Toch kreeg hij onverwachts een aanslag voor successierechten. In combinatie met de kosten van de uitvaart putte dit zijn volledige spaarbuffer uit. Dit soort situaties komen helaas vaker voor.

Waarom betaalt de langstlevende toch erfbelasting?

In een klassiek langstlevende testament erven de kinderen vaak weliswaar niets direct, maar zij krijgen wél een vordering op de langstlevende ouder ter grootte van hun kindsdeel. En over die vordering moet erfbelasting worden betaald. In de praktijk betekent dit dat de langstlevende de erfbelasting feitelijk ‘voorschiet’, ook al ontvangen de kinderen pas later hun erfdeel.

De hoogte van die belasting is onder meer afhankelijk van het vermogen van de overledene. Omdat bij veel mensen het grootste deel van het vermogen in het huis zit, kan dit flink oplopen. Als er dan weinig spaargeld is, kan de langstlevende – net als de man in het voorbeeld – in financiële problemen komen.

Wat is een opvullegaat

Een zogenaamd ‘opvullegaat’ in uw testament kan in deze situatie uitkomst bieden. Door dit opvullegaat wordt er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de vrijstelling van de langstlevende. Die is namelijk veel groter dan de vrijstelling van een kind. Zo kunnen de erfdelen van een kind verkleind worden, zodat daarover geen of weinig erfbelasting verschuldigd is.

Wat betekent dit in de praktijk? De erfbelasting wordt uitgesteld tot het moment dat ook de langstlevende overlijdt. Door dit uitstel wordt voorkomen dat de langstlevende direct met hoge belastingkosten wordt geconfronteerd.

Is dit dan de perfecte oplossing?

Dat hangt af van uw situatie. De belasting wordt niet kwijtgescholden, maar uitgesteld. En dat kan in veel situaties bijzonder gunstig zijn, zeker wanneer er geen grote spaartegoeden zijn.

Interessant voor samenwoners

Een opvullegaat is niet alleen voor gehuwden relevant. Ook samenwoners met kinderen kunnen er gebruik van maken, mits zij een notarieel samenlevingscontract hebben. In dat geval kunnen zij gebruik maken van de hoge vrijstelling van erfbelasting tot ruim €800.000,-.

Wilt u weten wat voor u verstandig is?

Overweegt u of aanpassing van uw testament verstandig is? Dit is vaak het geval als er veel vermogen “vast” zit in de stenen (de woning). Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek. Samen kijken we naar uw persoonlijke situatie en de mogelijkheden die het beste bij u passen.

Update: 24 april 2025